Şube Başına Kredi

Bu yazıda Türk Bankacılık Sektöründe şube başına kredi tutarları ele alınmaktadır. BDDK’dan sağlanan verilerle hazırlanan aşağıda yer alan grafikte, bankacılık sektörünün tamamında ayrıca mevduat ve katılım bankalarında şube başına kredi tutarları TL cinsinden yer almaktadır. Buna göre şube başına kredi 2003 yılında yaklaşık 10 milyon TL iken 2018 Ekim ayı itibariyle yaklaşık 220 milyon TL’dir. Şube başına kredi sektörde en fazla ağırlığa sahip olan mevduat bankalarında sektöre paraleldir. Katılım bankalarında şube başına kredi 2012 yılına kadar sektör ortalamasına yakın seyretmiş sonraki yıllarda ise sektör ortalamasının her geçen yıl daha fazla altında kalmıştır.

Kalkınma ve yatırım bankalarının yerine getirdiği faaliyetler mevduat ve katılım bankalarından ayrışmaktadır. Kalkınma ve yatırım bankalarının mevduat toplama yetkisi bulunmamaktadır. Bu sebeplerle kalkınma ve yatırım bankaları görece çok daha az şubeye sahiptirler. Örneğin 2018 Ekim ayı itibariyle mevduat bankalarının 10.367, katılım bankalarının 1.103 şubesi bulunurken bu sayı kalkınma ve yatırım bankalarında sadece 52’dir.  Bu durum şube başına kredi tutarlarının mevduat ve katılım bankalarına göre oldukça yüksek olmasını beraberinde getirmektedir. Aşağıda yer alan grafikte Türk Bankacılık Sektörü ve kalkınma ve yatırım bankalarında şube başına kredi tutarları yer almaktadır. Ekim 2018 itibariyle kalkınma ve yatırım bankalarında şube başına kredi yaklaşık 3,8 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. 

  

Aşağıda yer alan grafikte de yine aynı dönemde şube başına kredi tutarları yer almaktadır. Bu grafikte sektör ortalamasının yanı sıra yerli özel, kamu ve yabancı bankalarda da şube başına kredi tutarları TL cinsinden yer almaktadır. Buna göre şube başına kredi, yerli özel bankalarda sektör ortalamasıyla birlikte hareket etmiştir. Kamu bankalarında şube başına kredi tutarları özellikle son yıllarda sektör ortalamasının üzerindedir. Yabancı bankaların şube başına kredi tutarları 2009 yılında bu yana sektör ortalamasının altında kalmıştır.

Ocak 2003 ile Ekim 2018 karşılaştırıldığında Türk Bankacılık Sektöründe şube başına kredi tutarı yaklaşık olarak 22 katına çıkmıştır. Ancak yüksek enflasyon yaşanan Türkiye gibi ülkelerde bu tutarlar enflasyondan arındırıldığında veya TL yerine dolar bazında ele alındığında daha sağlıklı yorum yapılabilir. Aşağıda yer alan grafikte Türk Bankacılık Sektöründe şube başına kredi tutarları Amerikan Doları cinsinden yer almaktadır. Bu grafik oluşturulurken yıl sonu değerleri dikkate alınmış, 2018 yılı için de Ekim ayı sonu değerleri kullanılmıştır.

2003 yıl sonunda yaklaşık 9 milyon dolar olan şube başına kredi 2018 Eylül ayı itibariyle yaklaşık 40 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. İlgili dönemde şube başına kredi dolar bazında yaklaşık olarak 4,4 katına çıkmıştır. Ancak 2003-2007 yılları arasında hızlı artış gösteren şube başına kredi tutarı sonrasında daha ılımlı bir yükseliş göstermiştir. Şube başına kredi 2017 yılı itibariyle yaklaşık 50 milyon dolar ile kredi en yüksek seviyesine ulaşmıştır.