Karlılık Azaldı, Dolarizasyon Sürüyor

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu bankacılık sektörünün Nisan 2017’e ait verilerini açıkladı. Bankacılık sektörünün temel göstergelerini ele alalım. İlk olarak karlılık ile başlayalım. Aşağıda yer alan grafikte bankacılık sektörünün aylık kar rakamları bulunmaktadır. Nisan ayında 4,2 milyar TL, 2017’nin ilk dört ayında da bankalar 17,5 milyar TL kar açıkladılar. Bu rakam 2016 yılının ilk dört ayına göre, %59 gibi oldukça yüksek bir artışa karşılık geliyor. Nisan 2017’de elde edilen kar rakamı, Mart 2017 ile karşılaştırıldığında ise %12’lik bir azalış söz konusu. Bankacılık sektörünün karı bir önceki aya göre azalsa da söz konusu kar rakamlarının düşük olmadığı da bir gerçek.

Nisan ayında bankacılık sektörünün toplam aktifleri 2,89 trilyon TL olarak gerçekleşmiştir. Toplam aktifler Nisan ayında bir önceki aya göre %0,8 oranında artış göstererek en yüksek düzeye ulaşmıştır. Bankacılık sektörünün toplam aktifleri önceki yılın aynı ayına göre ise %20,6 oranında artış göstermiştir.

Dolar bazında baktığımızda ise toplam aktif büyüklüğünün 817 milyar Dolar olduğunu görüyoruz. Dolardaki yükselişe paralel olarak 2016’nın son çeyreğinde düşüşe geçen aktif toplamı Ocak ayında 760 milyar Dolara kadar geriledikten sonra üç ay artış göstermiştir. Nisan ayında önceki aya göre Dolar bazında %3,3 artan aktif toplamı, önceki yılın aynı ayına göre %4,8 oranında gerilemiş bulunmaktadır.

  

Aşağıda yer alan grafikte de krediler ve mevduat hesapları yer almaktadır. Bankacılık sektörünün toplam kredileri Nisan ayında 1,86 trilyon TL olarak rekor düzeyde gerçekleşmiştir. Kredilerdeki artışta en önemli pay, Kredi Garanti Fonu garantileri yoluyla sağlanan kredilere aittir. Bu kredilerin 180 milyara ulaştığı ifade edilmektedir. Krediler bir önceki aya göre %1,5 oranında artış gösterirken, bir önceki yılın aynı ayına göre %22,6 oranında artış kaydetmiştir.

Nisan ayında mevduat ise 1,54 trilyon TL olarak rekor düzeyde gerçekleşmiştir. Mevduat bir önceki aya göre %1,2 oranında artarken, önceki yılın aynı ayına göre %20,2 oranında artmıştır. Son dönemde kredilerdeki artış oranı mevduatın artış oranının üzerinde olduğu için, Mevduat / Kredi oranı artarak %121 seviyesine ulaşmıştır. Bu durum bankacılık sektörünün riskini artırdığı için bankalar mevduat toplama yarışına girmişler, böylece mevduat faizlerinde de ciddi artışlar görülmeye başlanmıştır.

  

Bir ülkede yerli para fonksiyonlarını tam olarak yerine getirmediğinde, insanlar tasarruf ve yatırımlarında yabancı paralara yönelebilir. Bu durumun yaşandığı süreçlere dolarizasyon adı verilir. Dolarizasyon hakkında daha detaylı bilgi için ilgili yazımı okuyabilirsiniz. Bankalarda yabancı para cinsinden açılan hesaplara da tevdiat hesabı adı verilmektedir. Dolarizasyonun en önemli göstergesi tevdiat hesaplarının toplam mevduat hesaplarına oranıdır.

Aşağıda yer alan grafikte, tevdiat hesaplarının toplam mevduata oranının Eylül ayında %39 ile en düşük değerinde olduğunu görüyoruz. Dolardaki değer artışına paralel olarak tevdiat hesaplarının oranı artarak Ocak 2017’de %44,5’e yaklaşmış, Şubat ayında ise bir miktar düşerek %44 düzeylerinde gerçekleşmiştir. Dolardaki rekor düzeylerin kar satışlarını beraberinde getirmiş olduğunu söyleyebiliriz. Mart 2017’de ise bu oran %44,5 ile 2016 yılbaşından bu yana en yüksek seviyesine çıkmıştır. Nisan ayında da bu oran artmaya devam etmiş ve %44,7’e ulaşmıştır. Dolayısıyla Türkiye’de yaşanan dolarizasyon sürecinin devam ettiğini söyleyebiliriz. Tasarrufların neredeyse yarısının yabancı para cinsinden tutuluyor olması yerli paraya olan güvenin iyice azaldığının göstergesidir.

  

Özetlemek gerekirse;

            Bankacılık sektörünün karlılığının azalarak da olsa devam ettiğini görüyoruz. Aktif toplamı TL bazında rekor seviyedeyken, dolar bazında da artmaya devam ediyor. Bankaların mevduat faizlerini artırmaları ile mevduat hesaplarında bir artış söz konusu olsa da, KGF destekli kredilerinin de etkisiyle krediler daha falza artmış bulunmaktadır. Hal böyle olunca Kredi / Mevduat oranı %121’e ulaşmış ve bankaların riski artmaya devam etmiştir. Tevdiat hesaplarının toplam mevduat içindeki payı artarak %44,7’e ulaşmıştır. Yani ülkemizde yaşanan dolarizasyon süreci devam etmektedir.