Ortadoğu Eksenli 3. Dünya Savaşı

Başlık çok ürkütücü… Sorsan kimse savaş istemiyor… Her yerde kan ve gözyaşı…

Yapay zekâ ile çığır açan, gezegenler arası yolculuğu gözüne kestiren insanoğlu problemlerini konuşarak çözemiyor…

           

            Esad rejiminin İdlib’de gerçekleştirdiği saldırı dünyayı ayağa kaldırdı. BM bu konu üzerine toplandı. Saldırı kınandı. Rusya ilk etapta Esad’e desteğimiz sınırsız değil dedi. Esad rejimi ise kimyasal saldırıyı üstlenmedi. Benzer bir durum 2013 yılında da yaşanmıştı. Ölü sayısının 1.000’den fazla tahmin edildiği saldırıda da Esad rejimi kimyasal silah kullanmadığını ifade etmişti. BM kimyasal silah denetçileri ise atılan roketlerde sarin gazı olduğunu doğrulamıştı. Obama yönetimi tepki olarak hava saldırısı hazırlığındaydı. Rusya’nın önerisi üzerine bundan vazgeçilmişti. Şimdi ise ABD benzer bir açıklama yaparak “kırmızı çizginin geçildiği ifade edilerek” füze operasyonu gerçekleştirildi.

Bu savaş medya eli ile de yürütülüyor. Takip ettiğiniz yere göre olayın faili farklı. Kimisi Esad rejiminin kimyasal saldırı yaptığını ileri sürerken, kimisi de saldırı sonrası kimyasal reaksiyon olduğunu söylüyor. Kimyasal saldırıyı Esad rejiminin yaptığı kanıtlanırsa rejimin meşruiyeti kaybolabilir. Peki Rusya ve İran’ın desteği ile güç kazanan Esad rejimi böyle bir riski niye alır? Güç zehirlenmesi denebilecek kadar güçlendiği söylenemez. Terörist ilan ettiği halka bu yapılan revadır diye mi düşünülüyor, bilinmez...

Trump bu fırsatı kaçırmadı, bu konuda pasif kalan Obama yönetimini eleştirdi. Sonra da İdlib’e hava saldırılarının yapıldığı havaalanı, 59 tane Tomahawk füzesi ile ABD’nin Akdeniz’deki kuvvetleri tarafından vuruldu. ABD’nin güvenliği için füze operasyonu elzemdi açıklamaları yapıldı. Bu hamle ile ABD aynı zamanda son günlerde balistik füze denemeleri ile tekrardan gündeme gelen Kuzey Kore’ye de mesaj vermiş oldu. ABD saldırının orantılı olduğunu ve bununla sınırlı kalacağını söyledi ve Esad’sız Suriye çağrıları da yaptı. Bundan sonrasını Rusya ve İran’ın atacağı adımlar belirleyecek diyebiliriz.

İran ABD’nin hava saldırısını güçlü şekilde kınadı. Rusya ABD’nin saldırılarının terörizm ile mücadele çabalarını baltalayabileceğini belirtti. ABD’nin hava saldırısının uluslararası yasaları ihlal ettiğini belirtti. Rus ve ABD ordularının Suriye’deki işbirliğini durdurulabileceği gündeme geldi. Böyle devam ederse Rusya ve ABD Suriye’de karşı karşıya gelebilir ve bu durum tüm dünyayı ilgilendiren bir savaş halini alabilir.

Batı ülkeleri ise ABD’nin füze operasyonunu desteklediklerine dair açıklamalar yaptılar. İngiltere ABD’nin operasyonuna tam destek veriyoruz açıklaması yaptı. Japonya’da ABD’nin kimyasal silahların yayılmasını engellemeye dönük eylemini desteklediğini belirtti. İsrail de ABD saldırısını desteklediğini açıkladı. Türkiye’de de açıklamalarda bulunuldu. Başbakan Yardımcısı ve Hükümet Sözcüsü Numan Kurtulmuş ABD füze operasyonunun “olumlu” ve “anlamlı” olduğunu, Esad rejiminin uluslararası alanda cezalandırılmasının şart olduğunu belirtti. Türkiye Dışişleri Bakanlığı Türkiye’nin atılacak adımları desteklediğini belirtti. Operasyonların devamını konusunda istekli göründü. Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın Esad rejiminin suçlarına olumlu verilmiş bir cevap değerlendirmesinde bulundu.

Finansal piyasaların saldırı sonrası verdiği tepkilere bakalım. ABD’nin füze operasyonunun bununla sınırlı kalacağı yönündeki açıklamalar finansal piyasalar açısından olumlu. Ancak ABD’den farklı adımlar gelir bu konuda da Türkiye’deki üslerini kullanmak isterse, son dönemde Suriye konusunda Rusya ve ABD arasında sıkışan Türkiye bir tercih yapmak zorunda kalabilir. Bugünkü açıklamalar ABD’nin yanında bir görüntü veriyor. Türkiye için kritik bir dönemin başladığı belirtilebilir. 

ABD’nin füze operasyonu ile birlikte risk iştahı geriledi. Güvenli limanlar artışa geçti. Brent Pertol %1,7 oranında yükseldi. Rusya için olumlu, Türkiye için olumsuz. Altın %1,1 oranında arttı. Dolar karşısında Rus Rublesi %0,8, Türk Lirası %0,2 oranında değer kaybetti. Haber ilk duyulduğunda değer kayıpları daha yüksek olsa da füze operasyonunun sınırlı kalacağı beklentisi ile bu düzeylerde dengelendi.

Trump ile birlikte Ortadoğu’da da yeni bir dönem başlıyor. Alınacak pozisyonlar kritik öneme sahip. Savaşsız bir dünya dilemek ise çok önemli, keşke sonuç getirse...